Regio – Op Open Monumentendag, zaterdag 9 september 2023, opent het jubilerende Waterschap Rivierenland meer parels van watererfgoed dan ooit tevoren. Veel locaties zijn voor het eerst open voor publiek. In de Alblasserwaard zijn dat het imposante Kolff gemaal in Hardinxveld-Giessendam en het unieke Waardhuis in Kinderdijk.
Waardhuis: parel in werelderfgoed
Dit rijksmonument uit 1581 was het vergadergebouw van de Overwaard. Heemraden en dijkgraven overlegden en overnachtten er. Het authentieke interieur is grotendeels intact. Waterschap Rivierenland gebruikt de vergaderzaal, met uitzicht over de beroemde boezems en molens van Kinderdijk, nog incidenteel voor ontvangsten.
Het Groote- of Achterwaterschap (1365) en het Nieuwe Waterschap (1369) zijn boezems die nog altijd bij Kinderdijk op de Lek afwateren. Dit unieke watersysteem is sinds 1997 UNESCO Werelderfgoed. Molens werden vervangen door stoomgemalen, nu werken we elektrisch. Het Waardhuis is alleen te bezoeken op inschrijving (zie onder).
Kolff gemaal: grootste van het waterschap
Het Kolff gemaal in Hardinxveld-Giessendam is het grootste gemaal van Waterschap Rivierenland: opgeteld is de capaciteit zo’n 4000 m3 per minuut. Het gemeentemonument begon te pompen in 1945 en doet nog altijd dienst. Via het Kanaal van Steenenhoek pompt dit gemaal het water van de Linge naar de Beneden-Merwede. Bij zware regenval staan de machines dagenlang te stampen. Bij eb kan het gemaal vrij lozen. Het pand is gebouwd in beton en bevat nog veel origineel hang- en sluitwerk. Naast het gemaal ligt een sluis voor de scheepvaart. Achter het gemaal is nog de voorganger te zien: het stoomgemaal uit 1865 is nu woonhuis.
Eén na oudste dijk van het rivierengebied
De Lekdijk beschermt de Alblasserwaard sinds de graaf van Holland in 1277 de ringdijk sloot. De laatste keer dat het gebied overstroomde was in februari 1953, toen bij Watersnoodramp ook de dijk in Papendrecht het begaf. In 1995 werd bij hoogwater alleen Hardinxveld-Giessendam geëvacueerd, de dijken hielden het net. Sindsdien blijven we de dijken versterken.
Levend erfgoed: volop in gebruik
In het gehele rivierengebied gaan twaalf bijzondere objecten open. Dit jaar vieren we ons 750-jarig bestaan. Thema van Open Monumentendag is ‘levend erfgoed’; veel erfgoed van het waterschap is nog altijd in bedrijf. Dijken, sluizen, gemalen en dijkmagazijnen zijn bij het waterschap volop in gebruik. Ook historische exemplaren, monumentaal of zelfs UNESCO Werelderfgoed. We zetten onze rijke ervaring in voor de toekomst. Ons werk aan sterke dijken, schoon en voldoende water gaat door met nieuwe uitdagingen in een veranderend klimaat.
Open Monumentendag
De locaties van Waterschap Rivierenland openen hun deuren op zaterdag 9 september tussen 10:00 en 16:00 uur, maar de openingstijden zijn soms ruimer. Ter plaatse krijgt u uitleg door collega’s van het waterschap of van vrijwilligers.
Het Waardhuis is alleen te bezoeken op inschrijving via https://www.hcmolenlanden.nl/pages/waardhuis.html.
Alle Open Monumenten van Waterschap Rivierenland vindt u op https://www.waterschaprivierenland.nl/open-monumentendag-9-september-2023-parels-van-levend-watererfgoed.